"Жыды"
Жыды! "Хрыстапрадаўцы i прыблуды"!
Нявольникi вы сёння з намi разам
Вы ўскрэснеце, Жыды, услед за Беларусяй -
Калi ў Гiшпаньi ўзбунтаваны людзi
Шлi днi. I вас у ланцугi скавалi
Масква й Варшава аплюлi вам iмя
Пасля, Жыды, вы зрэклiся народу,
Раскiданыя гiбнуць па усiм свеце,
Ваш ясны светач там, дзе Палестына,
Цяпер за вамi слова ў буру гэту:
1919 г.
О, слава вам, усебеларускiя Жыды!
Я веру вам, хоць чорнай граззю ўсюды
Плюе вам цар i раб, стары i малады.
На беларускай змучанай зямлi,
Дзе чорны здзек, пасвенчаны абразам,
Гняце нас разам, як звяр'ё, у крутой пятлi.
Сцяг ваш i нашая паходня будуць жыць,
Хоць наш магiльник кветкай апрануўся,
Хоць згубны мор над намi гiбеляй ляжыць!
З сваёй краiны выгналi вас напасмех,
На беларускiм полi вашы грудзi
Навек знайшлi дняванне, страву i начлег.
Бязбожны каралi i дэспаты-цары.
Адны вас Беларусы шанавалi,
Як блiзкiх родных - да святлейшае пары.
I ў дзiкай чэрнi нянавiсць збудзiлi к вам,
А Беларусь пад крыллямi сваiмi
Вас грэла й вашым нянькаю была дзiцям.
Якi вам шчодра даў багацце i прыпын,
Пайшлi прыдбаць сабе вы чэсць, выгоду
Да сiльных тых, хто даў вам вiсельню i чын!
Вы Мэсыi чакаеце, яшчэ, Жыды, -
Тэй Мэсыi ждуць Беларусi дзецi
I з вамi пойдуць, як вы з намi, усе тады.
Наш ясны светач - Мацi-Беларусь адна;
Спадзе ланцуг наш у сляпым загiну,
Спадзе ланцуг наш i ззяе ўсiм вясна!
Пайсцi цi не з народам нашым да святла?
Пара, Жыды, паны ўсёга свету
Сплацiцi доўг, якi вам Беларусь дала!
Верш "Жыды" частка той, незнаёмай шырокаму чытачу спадчыны славутага беларускага
паэта Янкi Купалы
(Iвана Дамiнiкавiча Луцэвiча) (1882-1942). Зразумела, што гэты верш,
як i многiя iншыя творы Купалы у савецкi час так i не быў надрукаваны.
Купала пiсаў верш "Жыды" у вельмi цяжкiя, складаныя i пакутливыя для Беларусi
часы. Нават, iснаванне краiны ставiлася ў тыя часы пад пытанне. I вось
у такi момант Янка Купала, аўтар сапраўднага гiмна Беларусi   i беларусам
- "А хто там iдзе?" звярнуўся да "яўрэйскага
пытання". Абавязкова трэба адзначыць, што слова "Жыды", якое ўжывае
Купала не мае абразлiвага значэння.
Глыбокiя, фiласоўскiя радкi гэтага верша безумоўна павiнны заняць
пачэснае месца ў лiтаратурнай спадчыне беларускага песняра.